Renta socjalna jest świadczeniem szczególnym, wypłacanym przez ZUS. Jest finansowana
z budżetu Państwa, a nie z FUS. Jej przyznanie nie zależy od stażu pracy. Tylko w tym roku
w regionie o rentę socjalną wnioskowało ponad 1,1 tys. osób, w kraju 16,1 tys.
W województwie kujawsko-pomorskim, rentę socjalną z ZUS-u otrzymuje niemal 18,5 tys. osób,
w kraju 295 tys. Świadczenie mogą otrzymać osoby pełnoletnie, u których lekarz orzecznik lub komisja lekarska ZUS stwierdzi całkowitą niezdolność do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu, które musi zaistnieć w ściśle określonym czasie- informuje Krystyna Michałek, regionalny rzecznik prasowy ZUS w województwie kujawsko-pomorskim.
Naruszenie sprawności organizmu musi powstać przed ukończeniem 18. roku życia, w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej- przed ukończeniem 25. roku życia, w trakcie kształcenia w szkole doktorskiej albo w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej- rzeczniczka.
Wysokość renty socjalnej jest równa kwocie najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Co roku świadczenie jest waloryzowane. Obecnie wynosi 1588,44 zł brutto.
Konieczny wniosek
Renta socjalna przyznawana jest na wniosek osoby zainteresowanej lub jej przedstawiciela ustawowego. Wniosek można złożyć nie wcześniej niż na miesiąc przed osiągnięciem pełnoletności.
Za osobę pełnoletnią uważa się nie tylko osobę, która ukończyła 18 lat, ale również kobietę, która zawarła związek małżeński po ukończeniu 16 lat.
Do wniosku o rentę socjalną należy dołączyć:
- zaświadczenie o stanie zdrowia OL-9 wystawione przez lekarza nie wcześniej niż na miesiąc przed złożeniem wniosku, inną dokumentację medyczną, która potwierdzi stan zdrowia np. wyniki badań albo karty z leczenia szpitalnego,
- zaświadczenie ze szkoły lub uczelni, które potwierdzi okres nauki- jeśli naruszenie sprawności organizmu powstało przed 25. urodzinami lub w trakcie studiów doktoranckich albo aspirantury naukowej,
- oświadczenie, czy osoba ubiegająca się o rentę socjalną jest właścicielem lub współwłaścicielem nieruchomości rolnej, która przekracza 5 hektarów.
Osoby, które są zatrudnione dodatkowo składają dokumenty przygotowane przez pracodawcę tj.:
- wywiad zawodowy (druk OL-10)
- zaświadczenie płatnika składek o terminie zawartej umowy i kwocie osiąganego przychodu.
Świadczenie może być przyznane na stałe, gdy całkowita niezdolność do pracy jest trwała. Rentę socjalną można też otrzymać na czas określony, gdy niezdolność do pracy jest okresowa. Przyznanie i pobieranie renty socjalnej nie jest uzależnione od spełnienia warunku przebywania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Renta przysługuje m.in. osobom posiadającym obywatelstwo polskie, które przebywają czasowo za granicą na przykład w celu nauki lub odwiedzin rodziny.
Kiedy nie przysługuje renta socjalna
Renty socjalnej nie otrzymają osoby, które mają ustalone prawo m.in. do emerytury, renty
z tytułu niezdolności do pracy, renty strukturalnej, świadczenia czy zasiłku przedemerytalnego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, czy świadczenia o charakterze rentowym
z zagranicznej instytucji. Renta nie będzie przysługiwać także osobie, która jest właścicielem lub posiadaczem nieruchomości rolnej o powierzchni użytków rolnych przekraczającej 5 ha przeliczeniowych. ZUS nie wypłaci jej również w okresie tymczasowego aresztowania lub odbywania kary pozbawienia wolności.
Renta socjalna może być obniżona, jeżeli osobie uprawnionej do niej przysługuje także renta rodzinna. Łączna kwota obu świadczeń nie może przekraczać 200 proc. kwoty najniższej renty
z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Jest to aktualnie kwota 3176,88 zł brutto. Jeśli łączna kwota obu świadczeń przekroczy 3176,88 zł brutto, ZUS obniży rentę socjalną do maksymalnie
10 proc. kwoty najniższej renty, czyli 158,44 zł brutto. Jeżeli kwota renty rodzinnej przekracza
200 proc. najniższej renty z tytułu niezdolności do pracy, wówczas renta socjalna nie będzie przysługiwać.
Od 2022 r. obowiązują korzystniejsze zmiany dla osób, które pobierają rentę socjalną
i jednocześnie pracują. Mogą one dorobić do swojego świadczenia na takich samych zasadach jak pozostali renciści. Wypłacana przez ZUS renta zostanie zawieszona dopiero po przekroczeniu
130 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, a nie jak było wcześniej, gdy przychód przekroczył 70 proc. przeciętnego wynagrodzenia.
Krystyna Michałek
regionalny rzecznik prasowy ZUS
w województwie kujawsko-pomorskim